Een complexe familiegeschiedenis

David had echtbreuk gepleegd. Hij had Batseba afgepakt van haar echtgenoot Uria, en hem indirect laten vermoorden.

God had gezegd dat voor straf het zwaard niet meer zou wijken van Davids huis. Hoe pijnlijk is dat uitgekomen. Wie verder leest in 2 Samuël 13 t/m 18 leest hoe dramatisch zich alles ontwikkelt binnen Davids eigen familie:

• wellicht de ruimte voelend door het slechte voorbeeld van zijn vader, verkracht Davids zoon Amnon zijn halfzus Tamar. (Davids dochter dus; hij had kinderen bij vele vrouwen). Een gruwelijke episode…
• David deed hier niets mee (wellicht omdat hij voelde dat hij geen recht van spreken meer had?).
  Dat wekte bij Tamars broer Absalom (een andere zoon van David dus) wraakzucht op: hij liet Amnon doden.
• Vervolgens moest Absalom vluchten voor zijn vader David.
• Uiteindelijk kon Absalom terugkeren, waarbij de verhoudingen scheefgegroeid bleven. Uiteindelijk stootte Absalom zijn vader David van de troon.
• David moest nu zelf vluchten. Zijn legertje zou uiteindelijk het leger van Absalom treffen.

En dan volgt er een bijzonder vers, dat ik wel tien keer moest lezen om te snappen hoe het zat:

”Absalom had Amasa in plaats van Joab over het leger aangesteld. Amasa was de zoon van een man die Jitra heette, een Ismaëliet die gekomen was tot Abigal, de dochter van Nachas, de zuster van Seruja, de moeder van Joab.” (2 Samuël 17:25)

Weet u nog hoe het nu allemaal zit?

Ik heb het daarom in schema gebracht, met behulp van 1 Kronieken 2:13-17, waar staat:

”Davids zusters heetten Seruja en Abigal. Abigal was de moeder van Amasa, zijn vader was de Ismaëliet Jeter/Jitra.”

Vervolgens kom ik tot het volgende schema, dat ik hieronder toe zal lichten:

• 

• een eerste lastige kwestie is de naam van de vader van Abigal: Nachas. Zijn dochter heet Abigal (of Abigaïl – een andere uiteraard dan de vrouw van David die eerder met Nabal getrouwd was). Abigal was een zus van Zeruja en David. Dus hoe kan het dan dat haar vader Nachas heet? Dat moet dan toch Jesse/Isaï zijn? In de Talmoed wordt Nachas daarom wel gelijkgesteld met Isaï. Al blijft dit moeilijk, want Nachas betekent ”slang”, en die naam associeer je niet met Isaï (al heeft men hier in de Talmoed wel een ”oplossing” voor, die in dit kader overigens wat ver voert).
  In het Jodendom wordt Nachas daarom ook wel als een andere vader gezien, die een kind verwekte bij de moeder van David (zodat Abigal dan een halfzus van David is). De naam van de moeder van David is niet bekend uit de Bijbel, maar in de Joodse traditie wordt een zekere Nitzevet genoemd als Davids moeder. Die naam heb ik dus met een vraagteken erbij in het schema gezet, er vanuit gaande dat Nachas en Isaï twee verschillende personen waren (mede omdat we in 2 Samuël 17:27 lezen over ”Sobi de zoon van Nachas” die David hielp. Deze Sobi zou ongetwijfeld ook in 1 Kronieken 2:13-16 genoemd zijn, als hij een zoon van Isaï was, maar daar ontbreekt zijn naam).
  
• Kijken we dan naar de rest van het schema, dan vallen een paar bijzondere zaken op (voor mij nieuw):
  
  Davids generaal Joab was een nééfje van hem; hij moest dus ”oom” tegen David zeggen!
  
  Hetzelfde geldt voor Amasa: ook een neefje van David. Deze neef werd ook generaal, maar dan van Absalom.
  
  Absalom, Amasa en Joab waren onderling neven.
  
• Op deze manier wordt inzichtelijk hoe gruwelijk verdeeld het huis van David was geraakt: David wordt bevochten door zijn eigen zoon, waarbij een van zijn neefjes (Amasa) Absalom steunt als diens generaal. Het andere neefje, Joab, is generaal van David geworden. Uiteindelijk doodt Joab zijn eigen neef Absalom door hem drie speren in het hart te stoten…

Zo toont dit verhaal hoe ”van het een het ander kwam”. Davids zonde van echtbreuk leidde tot een repeterende breuk in zijn eigen familie.
Zo verwoestend kan de zonde zijn: steeds verder vretend, en de slechte neiging in mensen bovenhalend, en totaal uit de hand lopend.

Het feit dat David uiteindelijk zo radeloos verdrietig is om de dood van Absalom (zijn tegenstander), spreekt in dit verband boekdelen. Beseft David (die Joab nog op het hart bond: ”behandel de jongeling Absalom met zachtheid”) hier dat hij het uiteindelijk zélf is, die aan het begin stond van deze keten van (seksueel) geweld, dood en verderf (zoals hierboven geschetst), en dat zijn zoons dood daarom indirect zijn eigen (Davids) schuld is?
Het is een vermoeden dat in Joodse commentaren wordt geuit, en waarvan je kunt vrezen dat het inderdaad zo is, en dat het dít is wat Davids verdriet zo groot maakt.