Hieronder staat de Kerstmeditatie over Johannes 1:16, geschreven voor ons kerkblad ‘Het Klankbord’.

Het kan niet op
(over Johannes 1:16)

Binnenkort vieren we het Kerstfeest. We denken dan al snel aan het verhaal uit Lucas 2 – over de herders en de engelen en het kind in de kribbe. Of aan het kerstverhaal uit Matteus, waar we lezen hoe de wijzen uit het Oosten, de ster volgend, de alweer wat oudere (en niet meer in de kribbe liggende, maar inmiddels in een huis in Bethlehem wonende) Jezus bezoeken. Over de evangelist Markus valt in dit verband weinig te zeggen, want die vertelt in het geheel geen Kerstverhaal. En ook Johannes slaat de kerstverhalen over. Wel vertelt hij op zijn eigen manier, in meer sobere bewoordingen, wat Kerst inhoudt. U kent vast dat gedeelte wel, waar Johannes begint te vertellen met: ‘’In den beginne was het Woord. En het Woord was bij God, en het Woord was God.’’ (Johannes 1:1). Het zijn woorden die sterk doen denken aan het scheppingsverhaal van Genesis, waar de Here God zijn Woord sprak, en… er was licht! Johannes grijpt hier op terug, wanneer hij zegt: ‘’In het Woord was leven, en het leven was het licht van de mensen. En het licht schijnt in de duisternis’’ (Johannes 1:4,5).

Gods volheid
Bij dit gedeelte bij Kerst, dat ook wel de proloog van het Johannesevangelie wordt genoemd, wil ik met u stilstaan bij een klein maar belangrijk zinnetje. Dat luidt:
‘’Uit zijn volheid hebben wij allen ontvangen, zelfs genade op genade!’’ (Johannes 1:16).
In dit zinnetje wordt veel gezegd. Allereerst horen we er zeggen dat de Here God alles te maken heeft met volheid. In Hem is ontzaglijk veel te vinden. Hij is vol van goedheid, zegt een der Bijbelteksten. Hij is de ‘bron van alle goed’, zingt een van de Psalmen. Net zoals een bron vol water is, en zoveel water bevat dat het opborrelt en zich uitdeelt en uit de bron stroomt, is de Here God vol van liefde, en stroomt zijn overmaat aan liefde over.
Zelfs zoveel stroomt er uit Hem naar buiten, dat wij allemaal van Hem dit goede mochten ontvangen, zegt Johannes: ‘’uit zijn volheid hebben wij állen ontvangen’’.
Daar kun je in de eerste plaats denken aan Kerst. De geboorte van Jezus mag je zo zien: als een (letterlijk) uitvloeisel van Gods liefde. Hij zat en zit zo vol liefde, dat Hij niet in zichzelf opgesloten kon blijven, maar dat Hij in Jezus het mens-zijn aannam, om onder ons te zijn. Nabij ons. Immanuel – God mét ons!

Genade
Johannes drukt dit uit met een woordje, dat het nog duidelijker maakt. Het gaat om het woordje ‘’genade’’. ‘’Wij hebben allen uit zijn volheid ontvangen: genade op genade.’’. Niet maar een beetje, niet maar even, maar: genade op genade. En dat is een groot wonder, wanneer je beseft dat het niet vanzelf sprak dat Gods liefde naar onze aarde toestroomde. Zijn liefde werd en wordt lang niet altijd gezocht. Er kan soms zelfs sprake zijn van tegenwerking, van verzet. Of van onverschilligheid (en dat is soms nog sterker dan verzet). Hoe vaak houden wij mensen dan onze liefde niet binnen, wanneer wij merken dat deze door anderen niet gewaardeerd wordt. Maar juist tegen deze achtergrond is Kerst zo bijzonder: want toen de wereld niet naar Hem vroeg, kwam Hij toch, liet Hij zijn goedheid en liefde uit Zich stromen, naar ons mensen toe. Uit genade. Om er juist ook voor diegenen te zijn, die Hem voorbijgeleefd waren. Jezus kwam voor zondaars. Hij kwam ook voor hen die het Koninkrijk van God niet meer verwachtten. Hij preekte zijn genadige preek: ‘’Het Koninkrijk van God is nabij gekomen. Keer u om, en geloof deze goede boodschap!’’. Ja, Gods volheid was zo rijk, dat Jezus zelfs zijn eigen leven gaf, om ons mensen te redden. Uit liefde. Uit genade.

Rijk
Zo preekt Johannes zijn kerstpreek aan het begin van zijn evangelie. Een preek die aan de ene kant heel sober is: geen engelen, geen herders, geen wijzen, geen stal met een kribbe. Maar tegelijk een preek die heel rijk is: een preek over de God van Israel die zo vol liefde was, dat Hij maar liefst zijn eigen Zoon schonk.
Opdat wij te allen tijde mogen dankbaar mogen beseffen: Hij is bij ons – God Immanuel.
Met ‘genade op genade’. Het kan niet op!