Zondag gaat het over de gelijkenis van de zaaier.
Beter gezegd: de gelijkenis van het zaad.
Of nog beter: die van de bodem die het zaad ontvangt.
Want het gaat hier niet over zaaien (evangeliseren), maar over ontvangen:
hoe ontvang je als mens de woorden van God
en wat doe je er mee?

Dat het hierover gaat, blijkt ook uit een oude Joodse wijsheid,
die sterk lijkt op Jezus’ gelijkenis.
In de Pirke Avot (Spreuken der vaderen, 5:18) staat:

Er zijn vier soorten discipelen onder hen die aan de voeten van de wijzen zitten:
De een is als een spons
een ander als een pijp,
weer een ander als een vergiet,
en weer een ander als een zeef:

De spons neemt alles in zich op.
De pijp ontvangt alles aan de ene kant
maar laat het ook weer gaan aan de andere kant.
Het vergiet laat er goede wijn er uitstromen
en behoudt slechts de droesem.
De zeef laat het slechte eruit,
maar bewaart het goede meel.

Uit deze woorden blijkt dat het er om gaat wat je doet met wat er op je af komt.
Weet je als mens onderscheid te maken tussen het goede en het kwade,
en het goede/waardevolle te bewaren en afstand te nemen van het kwade.

Als we de gelijkenis van Jezus tegen deze achtergrond lezen, gaat hij wellicht nog meer spreken:
ook hier horen we van vier categorieën mensen (zowel de gezaaide korrel als de ontvangende bodem staan hier symbool voor de mens: het gaat er om wat je doet met wat er op je af komt).

– Langs de weg gezaaid en door de vogels weggepikt: dat is de mens die het woord van het koninkrijk niet verstaat. Alles wat in het hart gezaaid is wordt direkt weggepikt door de boze.

– Op de rotsbodem gezaaid: dat is de mens die enkel iemand van het ogenblik is, zonder wortel. Zappend of surfend van het een naar het ander. Wel even genietend van het goede van het evangelie, maar direct daarna weer bezig met heel iets anders, of bij tegenslag direct helemaal en definitief van slag. Het wortelt niet.

– In de dorens gezaaid: het Woord wel gehoord, maar helemaal in beslag genomen door de zorg voor deze wereld of het bedrog van de rijkdom. Er komt geen vrucht.

– In goede aarde gezaaid: de mens die het Woord hoort, verstaat en vruchtdraagt (er iets mee doet, en de Geest de ruimte geeft het te laten groeien).

Kortom, als we de gelijkenis zo lezen, komt hij nog scherper op ons af: zijn wij die spons, pijp, het vergiet of: … de zeef?!

Matteus 13: 1-9 en 18-23

3 Hij spreekt tot hen vele dingen uit
in gelijkenissen; hij zegt:
zie, de zaaier is uitgegaan
om te zaaien;

4 en terwijl hij zaait
vallen er korrels langs de weg,
en de vogels komen
en eten ze op;

5 andere vallen op de rotsbodem,
waar ze niet veel aarde hebben,
en meteen komen ze op
omdat ze in de aarde
geen diepte hebben;

6 maar als de zon opkomt
verschroeien ze,
en doordat ze geen wortel hebben
drogen ze uit;

7 andere vallen op de dorens;
de dorens komen op
en verstikken ze;

8 maar weer andere
vallen op de góede aarde
en geven hun vrucht:
wel honderd-, zestig- of
dertigvoudig;

9 wie oren heeft moet horen!

(…)

18 gíj dan, hóórt
de gelijkenis van de zaaier;

19 bij ieder die het woord van het koninkrijk
hoort en niet verstaat,
komt de boze en rooft datgene
wat in zijn hart gezaaid is;
dat is hij die langs de weg
gezaaid is;

20 maar hij die op de rotsbodem gezaaid is
dat is hij die het woord hoort
en het meteen met vreugde aanneemt;

21 hij heeft geen wortel in zich
maar is iemand van het ogenblik;
wanneer er een verdrukking woedt
of een vervolging omwille van het woord,
struikelt hij meteen;

22 hij die in de dorens is gezaaid,
dat is hij die het woord hoort;
en de zorg voor deze wereld
en het bedrog van de rijkdom
verstikt het woord,
en hij blijft zonder vrucht;

23 maar die in de góede aarde is gezaaid,
dat is hij die het woord hoort
en het verstaat,-
die dan ook vruchtdraagt
en honderd-, zestig- en dertigvoudig
aanmaakt!